ستون

زنده شدن دل

یکی دیگر از آثار ذکر،زنده شدن دل و روشنی عقل است. علی(ع)چنین می فرماید:«هر کس خداوند سبحان را یاد کند،خداوند دل او را زنده کرده و عقل وخردش را روشن گرداند». (1)

داروی بیماریهای روحی

انسان در طول زندگی دچار بیماریهای روحی می شود،و درمان آن تنها از راه نماز و یاد خدا صورت می گیرد،همان طور که برای بیماریهای جسمی دارو تهیّه می کنند باید برای بیماریهای روحی هم دارو تهیّه کرد.

علی(ع) در حدیثی چنین می فرماید:«یاد خدا دارویی برای بیماریهای روح است». (2)

نورانی شدن دلها

یکی دیگر از آثار یاد خدا،نورانی شدن دلها است.در حدیثی علی(ع) می فرماید:«ثمره و نتیجه ی ذکر خدا نورانی شدن دلها است». (3)

راندن شیطان

یکی از مواردی که باعث می شود ناله ی شیطان بالا رفته و موجب راندن وی شود،یاد خدا بودن است.در حدیثی علی(ع) می فرماید:«یاد خدا بودن،موجب راندن شیطان است». (4)

تقرّب به وسیله ی نماز

یکی دیگرازفواید نماز این است که انسان را به قرب می رساند،ویکی از علتهایی که دستور داده شده که شبانه روز پنج نوبت نماز به جا آورید،به خاطر این است که با هر نمازی می توان به درگاه الهی نزدیک شویم و اگر می خواهیم سریع به مقصود برسیم،آن هم از طریق نماز کامل و واقعی میسّر است.

در حدیثی امام کاظم(ع) می فرماید:«بهترین چیزی که بنده بعد از شناخت خدا به وسیله ی آن به درگاه الهی تقرّب پیدا می کند،نماز است».(5)

و در حدیث دیگری علی(ع)می فرماید:«مراقب نمازهای خود باشید و آن را حفظ کنید و زیاد(نمازهای مستحبی)بخوانید و به وسیله ی آن تقرّب جویید». (6)

نماز نگهبان الهی

جامعه نیاز به نگهبان و پلیس دارد،تا حافظ وی در مواقع حوادث باشد،همان طور برای امور زندگی دنیا نیاز به پلیس داریم.مثلاً،اگر در خیابانپلیس نباشد،حوادث زیادی اتّفاق میافتد،نماز هم نگهبان انسان است،در مواقع خطرحافظ او است،باید از این پلیس الهی غافل نباشیم،دائماً نماز(این نگهبان الهی)را در همه جا اقامه کنیم.امام صادق(ع) فرمود:«همانا نماز،نگهبان الهی در زمین است». (7)

دوری شیطان در دم مرگ

کسی که حافظ نماز است،یعنی نماز را در وقتش و با شرایط کامل به جا می آورد،هنگام مردن از وجود شیطان راحت است،او حافظ نماز است ونماز هم سبب دفع شیطان.

در این مورد امام صادق(ع)چنین می فرماید:«همانا«ملک الموت»شیطان را در دم مرگ از کسی که حافظ نماز است،دور می کند و شهادت بر وحدانیت خدا و رسالت رسول خدا(ص)را در هنگام هولناک مرگ به او تلقین می کند،یعنی توفیق شهادتین را پیدا می کند».(8)

سیاه شدن چهره ی شیطان

از آثار دیگر نماز آن است که چهره ی شیطان را سیاه کرده و سیمای خود را نورانی می کند.در حدیثی رسول خدا(ص)می فرماید:«نماز چهره ی شیطان را سیاه می کند».(9)

رسیدن به درجه ی عالی

همان طور که انسان از بعد جسمی و ظاهری و علمی قابل رشد و ترقّی است و به درجات عالی می رسد از نظر معنوی نیز قابل رشد است،و یکی از وسایل معنوی که انسان را به درجات بالا می رساند نماز واقعی است،نماز به انسان درجه و مقام می دهد.در حدیثی رسول خدا(ص)می فرماید:«انسان به وسیله ی نماز به بالاترین درجه می رسد».(10)

 نماز وسیله ی نجات

نماز نور است و در سه عالم دنیا و برزخ و قیامت نورافشانی می کند و سبب نجات او از ظلمات و تاریکی می شود.

در حدیثی رسول خدا(ص) می فرماید:«هر کس که برنمازهای پنجگانه محافظت و مراقبت نماید،این نمازها برای او در قیامت نور و وسیله ی نجات خواهد بود».(11)

نماز موجب اجابت دعا

در حدیثی رسول خدا(ص) می فرماید:«نماز موجب اجابت دعا و قبولی اعمال است».(12)

سلاح مؤمن

بهترین سلاح برای مؤمن نماز است.دشمنان خدا و شیطان از این سلاح می ترسند و شیطان بنا دارد که این سلاح را از ما بگیرد و هنگامی که ما را خلع سلاح نمود،آن موقع است که ما را گمراه می کند.

قرآن کریم،اهداف شیطان از بازداشتن نماز را چنین بیان می نماید:«شیطان می خواهد میان شما به وسیله ی شراب و قمار عداوت ایجاد کند و شما را از ذکر خدا و نماز باز دارد، آیا (با این همه زیان و فساد و با این نهی اکید)خودداری خواهید کرد؟».(13)

در حدیثی رسول خدا(ص)می فرماید:«نماز سلاح مؤمن علیه کافر است».(14)

آثار رعایت و مراقبت نماز

در حدیثی رسول خدا(ص) می فرماید:«نماز بر چهار قسمت نوشته شده است:

1- زمانی که نمازگزار،رکوع و سجود نمازش را کامل به جا آوردو قسمتهای نماز را که کامل کرد(این نماز)به آسمان صعود می کند،در حالی که نور از او تلالؤمی کند و ابواب آسمان برای او گشوده می شود.

2- (و خطاب به نمازگزار)می گوید:مرا محافظت کردی،خدایت محافظت کند و ملائکه می گوینددرود بر صاحب این نماز.

3- و زمانی که قسمتهای نماز کامل گزارده نشود(به آسمان) صعود می کند،در حالی که تاریک و ظلمانی است و ابواب آسمان به رویش بسته می شود.

4- (وخطاب به نمازگزار) می گوید:ضایع کردی مرا،خداوند تو را ضایع کند.در این حال نماز را به چهره ی(این نمازگزار) می زنند».(15)

تاْثیر مداوم کوبیدن درب خانه ی خدا

در حدیثی رسول خدا(ص) می فرماید:«همانا نمازگزاردرب خانه ی خداوند را می کوبد و هر کس پیوسته دری را بکوبد،عاقبت به روی او باز خواهد شد».(16)

سه فایده برای نمازگزار

در حدیثی امام صادق(ع) سه فایده ی نماز را چنین می شمارد:

«برای نمازگزار سه فایده است:

1-      هر گاه که به نماز می ایستد،از بالای فضا تا فرق سر او نیکوییها ریزش دارد.

2-      فرشتگان از زیر پا تا بالای آسمان بر او احاطه دارند.

3-      فرشته ای به او ندا می دهد که ای نمازگزار!اگر بدانی با که مناجات میکنی،نماز را به پایان نمی بردی».(17)

چند اثر نماز

رسول خدا(ص) در حدیثی آثار نماز را این گونه بیان می کند:«هر گاه بنده ی مؤمن به نماز برخیزد،خداوند به او نظر می (یا فرمود)خداوند به او روی می کند تا از نماز فارغ شود و رحمت از بالای سرش تا افق آسمان بر او سایه میافکند و فرشتگان اطراف او را تا آسمان می پوشانند و خداوند فرشته ای بر سر او موکل می کند که به او می گوید: ای نمازگزار!اگر بدانی که چه کسی به تو نظر می کند وبا چه کسی مناجات می کنی،به چیز دیگری توجّه نخواهی کرد و هرگز از جایگاه خود کنار نخواهی رفت».(18)

نورانیّت منزل به وسیله ی نماز

نماز نور است.بیاییم خانه ی دل و خانه ی دنیا را با خواندن نماز نورانی کرده،وفرزندان خود را با نور نماز آشنا کنیم.بگذارید از کودکی نور نماز به آنها بتابد، منزلی که در آن نماز خوانده نشود تاریک و ظلمانی است.نماز در خانه آثار فراوانی دارد،یکی از آنها منزل را نورانی می کند.

 رسول خدا(ص)در حدیثی می فرماید:«با خواندن نماز و قرائت قرآن،به خانه هایتان نورانیّت ببخشید». (19)

نماز و نجات جوانان

نکته ای که قابل توجه است،بعضی فکر می کنند اگر انسان گناهی از وی سر زد و یا کار زشتی انجام داد، دیگرفایده ندارد نماز بخواند،با خودش می گوید من که مشغول گناه هستم دیگر چرا نماز بخوانم،و نماز چه تاًثیری دارد،چرا مانع گناه من نمی شود.جواب این را هم قرآن مجید و هم روایات می دهد.اینکه قرآن مجید فرمود:«نماز انسان را از زشتی ها ومنکرات باز می دارداین قطعی است،ولی زمان آن بستگی به طریق نمازخواندن ما دارد،هر چه نماز با حضور قلب باشد تاًثیرش بیشتر است».

بالاخره نماز اثر خود را می گذارد،اگر دیدید جوان گناه کرد،او را سرزنش نکنید، و او را از نماز خواندن و مسجد رفتن باز ندارید،بگذارید نمازش را بخواند،یک روزی نماز او را از گناه باز می دارد.

در حدیثی از رسول خدا(ص) می خوانیم:«خدا به وجود جوان اهل عبادت بر فرشتگان مباهات می کند و می فرماید:بنده مرا ببینید! به خاطر من چگونه از لذّت جسمانی خود گذشته است». (20)

تاًثیر رکوع و سجود طولانی

در حدیثی علی(ع) می فرماید:«چیزی جز کثرت سجود ورکوع،شخص را به تقرّب خداوند سبحان نرساند».(21)

تاًثیر طولانی کردن سجده

در حدیثی رسول خدا(ص) می فرماید:«و چنانچه خواستی خداوند تو را با من محشور سازد،سجده در پیشگاه خدای یکتای قهّار را طولانی کن».(22)

فریاد ابلیس از سجده ی نمازگزار

در حدیثی امام علی(ع) می فرماید:«وقتی که بنده ای سجده کرد،ابلیس فریاد می زند وای بر من! او اطاعت کرد،ولی من معصیت کردم،او سجده کرد و من از این عمل سر باز زدم».(23)

در حدیثی دیگر امام صادق(ع) می فرماید:«وقتی بنده به سجده افتاد و سجده اش را طول داد،شیطان فریاد می زند».(24)

تاًثیر سجده ی شکر

مستحب است که نمازگزار بعد از نماز،سجده شکر به جا آورد و اگر نعمتی هم از طرف خداوند به او رسید سجده شکر به جا آورد.

در حدیثی امام صادق(ع) می فرماید:«هر مؤمنی در غیر از حال نماز سجده شکری جهت نعمتی به جای آورد،خداوند به خاطر آن ده حسنه برای او بنویسد،و ده گناه از نامه عملش پاک کند،و ده درجه برایش در بهشت بالا ببرد».(25)

نماز موجب رزق وسیع

انسان برای رزق خود تلاش می کند و دنبال کار می رود و از خداوند طلب استعانت می نماید، و لازم است برای وسعت روزی به نماز پناه ببرد و با خواندن دو رکعت نماز موجب رزق وسیع می شود.

در حدیثی رسول خدا(ص) می فرماید:«نماز روزی دو رکعت،در رکعت اول بعد از حمد سه مرتبه سوره ی کوثر و سه مرتبه سوره ی توحید و در رکعت دوم بعد از حمد سه مرتبه سوره ی فلق و سه مرتبه ناس را بخواند».

نماز و رفع حاجت

یکی دیگر از آثار نماز، این است که حاجت های مؤمنین را برآورده می کند،در طول تاریخ خیلی از اولیاء خدا از طریق نماز حاجت خود را گرفتند.در روایات ما آمده است که هر گاه حاجتی دارید، بر خیزید و دو رکعت نماز بخوانید و خواسته ی خود را از طریق نماز بگیرید. 

در حدیثی از امام صادق(ع)چنین آمده است:«هنگام حاجت دو رکعت نماز بخوان و درود بر پیغمبر و آل او بفرست، حاجتت را بخواه که به تو داده می شود».(26)

و در حدیث دیگری می فرماید:«به درستی که خداوند نمازهای واجب را در محبوبترین اوقات واجب کرد، پس حاجات خود را بعد از نمازهایتان بخواهید». (27)

رفع مشکلات خانواده

نماز درتمام زندگی مانقش بسزایی دارد،به وسیله ی نمازخانواده خود رابیمه کنید ومشکلات خانواده خود راازطریق نماز برطرف نمایید.این سنت رارسول خدا(ص)برای ماباقی گذاشته است.هرگاه مشکلی برای خانواده ی خودرخ می داد،بوسیله ی نماز برطرف می نمود.

درحدیث چنین آمده است:«چون مشکلی به اهل خانواده می رسید،برای رفع مشکل می فرمود:برخیزید ونماز بخوانید.سپس می فرمود:این دستور خدای من است».(28)

نماز مانع بلاها

بهترین عملی که می تواند انسان راازخطرات وبلاهای دنیایی حفظ کند،نماز است.

درحدیثی علی(ع)می فرماید:«کسی که وقت ظهرچهاررکعت نماز به جای آورد که درهر رکعت یک مرتبه حمد ویک مرتبه آیة الکرسی بخواند،خداوند اهل ودین ومال وآخرت ودنیای وی رااز بلاها محفوظ فرماید.» (29)

ریزش گناهان بانماز

اگرمافصل پاییز رامدنظر داشته باشیم ونگاه به درختانی کنیم که چگونه برگهای آنان می ریزد،واین هم نشاندهنده ی قدرت الهی است.نمازهم مثل فصل پاییز است،وقتی که نمازگزار به نماز می ایستدگناهان آن ریخته شده وپاک می گردد.

ازسلمان فارسی نقل شده است که گوید:«باپیامبرخدا(ص)درسایه ی درختی بودیم،یک شاخه ازآن برداشت وآن راتکان داد تابرگهای آن ریخت،سپس فرمود:آیاازآنچه کردم نمی پرسید؟عرض کردند:یارسول الله!به ماخبر بده.فرمود:همانا بنده ی مسلمان هرگاه به نماز می ایستد گناهان او ریخته می شود،همانطورکه برگ این درخت ریخته شد.» (30)

گشوده شدن درهای آسمان

درحدیثی امام صادق(ع)می فرماید:«وقتی که  وقت نماز فرامی رسد،درهای آسمان برای بالارفتن اعمال باز می شوند.» (31)

راندن شیطان

درحدیثی امام صادق(ع)می فرماید:«هنگام مرگ ملک الموت شیطان رااز کسی که محافظت به(اوقات)نماز کنددفع می کند وشهادتین رادراین حالت به او تلقین می کند.» (32)

مونس انسان درقبر

بهترین مونس درعالم برزخ نماز است.اگردر دنیا بانماز دوست باشیم،قطعا درعالم برزخ مانوس ما ودوست ما خواهد شد.

درحدیثی رسول خدامی فرماید:«نماز مونس(نمازگزار)درقبر فراش نیکو در زیرش،وپاسخ نمازگزار برای نکیر ومنکر می باشد.» (33)

نماز شفیع نمازگزار

بهترین چیزی که نمازگزار به او افتخارمی کند،شفاعت نماز است.

درحدیثی رسول خدامی فرماید:«نمازشفیع نمازگزار درنزد ملک الموت است.» (34)

نماز توشه آخرت

بهترین توشه ای که ازدنیابرای آخرت باید ذخیره کنیم،نماز است.توشه های مادی فقط دردنیا کاربرد دارد.این توشه معنوی،یعنی نماز،هم دردنیا وهم در برزخ وهم درآخرت کاربرد دارد.

درحدیثی رسول خدامی فرماید:«نماز زاد وتوشه ی مومن دردنیا برای آخرت است. »(35)

آثارنماز دردنیا وقیامت

رسول خدا(ص)درحدیثی طولانی،هفت اثرازنماز را دردنیا وقیامت چنین بیان می کند:

1)      نماز از سنن دین ومایه ی خشنودی خدا وراه روشن پیامبران است.

2)      نمازگزار ازمحبت فرشتگان وهدایت وایمان ونورشناخت و روزی بابرکت وراحتی بدن برخوردار است.

3)      نماز مایه ناخشنودی شیطان وسلاحی برزیان کافران وباعث استجابت دعا وپذیرش اعمال و زادوتوشه ی مومن ازدنیا بسوی آخرت است.

4)      نمازشفاعت کننده ای میان نمازگزار وفرشته ی مرگ وهمدمی درقبر وی وبستری زیر پهلوی او وپاسخی برای نکیر ومنکر است.

5)      نمازآدمی رابه هنگام محشر،تاجی برسر او ونوری برسیماو پوشش بر بدنش وحجابی میان او وپروردگارش می باشد،باعث رهایی بدن اوازآتش است.

6)      نمازوسیله ی عبوراز صراط وکلیدبهشت ومهریه ی حوریان وبهای بهشت است.

7)      آدمی بوسیله ی نماز به بالاترین درجه می رسد،زیرا نماز تسبیح وتهلیل وتکبیر وتمجید وتقدیس ودعا وسخن است. (36)

ملاقات پروردگار

ازدیگرآثارنماز،ملاقات خداوند در روز قیامت است.

امام صادق(ع)می فرماید:«کسی که نمازهای پنجگانه رابه پا دارد ومحافظت از اوقات آن نماید،پروردگار را در روز قیامت ملاقات می کند.» (37)