برپا داشتن نماز
لقمان سومین نصیحت خود به پسرش را این گونه بیان مىکند: «یا بنى اقم الصلاة; اى پسر جان! نماز را برپا دار .»
شیوه و طریق برگزاری نماز در آئین زرتشت
نماز و نیایش در آیین زرتشتی به سه طریق خوانده میشود:
خوانـدن با صدای بلنـد
خواندن به صورت زمزمه یا واج
یکی از بخش های بسیار مهم ادیان الهی، مناسک و عبادیات است که شامل
یک سلسله اعمال مقدس است که پیروان آنها، از طریق آن به پرستش خداوند می
پردازند. پرستش خداوند شیوه های گوناگونی از قبیل حج، نماز، قربانی، نذر
و... دارد که بارزترین و عالی ترین آنها نماز است که با آداب و تشریفات
خاصی اقامه می شود.آنچه از تحقیق و بررسی در ادیان، خاصه ادیان الهی، بر می
آید این است که هر دینی از سه بخش اصلی "اعتقادات"، "اخلاقیات" و
"عبادیات" تشکیل شده است. بخش اعتقادات هر دینی به یک سلسله نگاه ها،
نظرگاه ها و تعالیم ناظر به خدا، جهان طبیعت و انسان اختصاص دارد. بخش
اخلاقیات آن در بردارنده توصیه هایی متناسب با آموزه های آن، برای هر چه
بهتر شدن روابط چهارگانه انسان با خود، با خدا، با طبیعت و با انسان های
دیگر است؛ و بخش عبادیات آن مشتمل بر یک سلسله اعمال مقدس است که جنبه
نمادین دارند و شخص دیندار، دانسته یا نادانسته، به ورای آنها توجه می کند و
بینش ها و احساسات درونی و واقعیت های نهفته در آن دین را آشکار می سازد.
از میان این اعمال مقدس، نماز ـ صرفنظر از تفاوت های صوری و محتوایی آن در
ادیان ـ از چنان اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است که می توان از آن به
عنوان عالی ترین و بارزترین جلوه پرستش خدا در ادیان یاد کرد.
یکی از بخش های بسیار مهم ادیان الهی، مناسک و عبادیّات است که شامل یک سلسله اعمال مقدّس است که پیروان آنها، از طریق آن به پرستش خداوند می پردازند. پرستش خداوند شیوه های گوناگونی از قبیل حج، نماز، قربانی، نذر و... دارد که بارزترین و عالی ترین آنها نماز است که با آداب و تشریفات خاصّی اقامه می شود.
در این نوشته بر آنیم که سیمای نماز را در دو آیین زرتشتی و صابئی به تصویر کشیده، برخی حکمت های آن را ذکر کنیم.
نماز در آیین بودایی
مدیتیشن نماز بودایی هاست و انواع و اقسام دارد با ذکر و بدون ذکر . می گویند انسان چهار حالت دارد که یک حالتش نماز و الهی است
نماز سنت در برابر نماز فریضه بر نمازهای مستحبی اطلاق میشود که رسول خدا (ص) آنها را افزون بر نمازهای واجب می خواندند و بر آنها مواظبت و مداومت میکردند تا بدین وسیله به خدای سبحان تقرب جویند و بیشتر اطلاق آن بر نمازهای مستحبی شبانه روزی است که 34رکعت است هشت رکعت مربوط به نماز ظهر و هشت رکعت مربوط به نماز عصر که قبل از نماز ظهر وعصر خوانده می شوند چهار رکعت مربوط به مغرب که پس از آن خوانده میشود دو رکعت نشسته پس از نماز عشا که یک رکعت محسوب می شود و یازده رکعت نماز شب که قبل از نماز صبح خوانده میشود و دو رکعت نیز نافله نماز صبح که قبل از آن خوانده می شود در روز جمعه نیز چهار رکعت به نوافل ظهر افزوده می شود .اهل سنت نماز تراویح می خوانند که عبارت است از: نمازهایی که مسلمانان سنی در شبهای ماه رمضان به جماعت میخوانند. این نماز پس از نماز عشاء خوانده میشود. در بین اهل سنت رسم است که هر شب یک جزء قرآن را در این نمازها تلاوت کنند تا در پایان ماه رمضان، قرآن ختم شود.نماز تراویح بیست رکعت است اما پس از هر دو رکعت سلام داده میشود، که پس از هر چهار رکعت استراحت (ترویحه) انجام میشود و از این رو آنرا نماز تراویح مینامند. ترویحه، وقفه کوتاهی است که از آن برای خواندن دعا یا اذکار استفاده می شود. به اعتقاد شیعه نماز تراویح بدعت است.علت بدعت بودن آن بدین خاطر است که تا زمان عمر بن خطاب اصلا چیزی به این نام وجود نداشت و عمر برای اولین بار آن را ابداع کرد لذا این عمل چون درزمان پیامبر اکرم(ص) نبود بدعتی شد از جانب عمر برای اهل سنت. در بسیاری از منابع اهل سنت این موضوع که عمر بن خطاب بنیانگذار تراویح جماعت است اشاره شده است: صحیح بخاری جلد 38 کتاب 22 حدیث شماره 227 ابن سعد، کتاب الطبقات ج 3 ص 281 سیوطی، تاریخ الخلفا ص 137 العینی، عمده القاری شرح صحیح بخاری ج2 ص 125بخاری از ابو هریره آورده که پس از مرگ پیامبر، مردم همچنان نوافیل (نافلهها) را فردی (غیر جماعت) میخواندند و این سنت در زمان ابوبکر و نخستین سالهای زمامداری عمر برپا بود. شبی از شبهای رمضان، عمر وارد مسجد شد و مردم را مجزا یا در گروههای کوچک در حال نماز دید. عمر گفت به نظر من بهتر است اینان را تحت امامت یک قاری جمع کنم. او سپس مردم را تحت امامت ابی بن کعب جمع کرد. شب بعد عمر به مسجد آمد و دید مردم به امامت لبی بن کعب نماز میخوانند و گفت: چه بدعت خوبی است!!!.( صحیح بخاری جلد 8 کتاب 73 حدیث شماره 134) همچنین قسطلانی و نووی در جای دیگر آوردهاند: «تراویح بدعت نامیده شد زیرا نه در زمان رسولالله و نه در زمان صدیق (منظور ابوبکر) به جماعت برپا نشد، و نه در سر شب و با این شمار نمازگزار»( نووی، شرح صحیح مسلم ج 6 ص 287)) قسطلانی، شرح صحیح بخاری ج 5 ص 4)
نماز فعلى در یهودیت و مسیحیت تحریف شده است. نماز یهودیان و مسیحیان به دعا نزدیک تر است تا به مجموعه اى از اعمال. یهودیان، در ساعت سوم و ششم و نهم روز و اوّل و آخر شب و هنگام تناول غذا ، دعاهایى دارند. مسیحیان، روز یک شنبه و ، برخى، روز شنبه، در کلیسا، جلسه دعاى دسته جمعى تشکیل مى دهند.
نماز در لفظ عبری «تفیلا» نامیده میشود. تفیلا به دو بخش کلی تفیلای عادی و تفیلای ویژه تقسیم می گردد.
پرسش 25 . اگر نماز تشکّر از خداست، چرا حتما باید نماز بخوانیم و حال آن که مى توانیم به صورت زبانى از خدا تشکّر کنیم؟
در ابتدا گفتنى است؛ نماز تنها جنبه شکرگزارى ندارد، بلکه عبادت چند منظوره است. کارکردهایى همچون:
1. طهارت و پاکیزگى از طریق وضو، غسل، لباس پاک و مکان پاک؛