ستون

مسأله 735ـ لباس نمازگزار شش شرط دارد: 1ـ پاک بودن. 2ـ غصبى نبودن، بنابراحتیاط واجب. 3ـ ازاجزاء مردار نباشد. 4ـ از حیوان حرام گوشت نباشد. 5 و 6ـ اگر نمازگزار مرد است لباس او از ابریشم خالص یا طلا بافت نباشد و شرح اینها در مسائل آینده خواهد آمد.

شرط اوّل ـ پاک بودن

مسأله 735ـ لباس نمازگزار شش شرط دارد: 1ـ پاک بودن. 2ـ غصبى نبودن، بنابراحتیاط واجب. 3ـ ازاجزاء مردار نباشد. 4ـ از حیوان حرام گوشت نباشد. 5 و 6ـ اگر نمازگزار مرد است لباس او از ابریشم خالص یا طلا بافت نباشد و شرح اینها در مسائل آینده خواهد آمد.

شرط اوّل ـ پاک بودن

مسأله 736ـ اگر کسى عمداً با لباس یا بدن نجس نماز بخواند نمازش باطل است، حتّى اگر به خاطر یاد نگرفتن مسأله باشد.

مسأله 737ـ اگر خبر ندارد که بدن یا لباسش نجس است و بعد از نماز بفهمد، نمازش صحیح است، امّا اگر قبلاً باخبر بوده و فراموش کرده و با آن نماز خوانده باید نماز را اعاده کند، خواه در وسط نماز یادش بیاید، یا بعد از نماز و اگر وقت نماز گذشته باید قضا کند.

مسأله 738ـ هرگاه کسى مشغول نماز است و در وسط نماز لباس یا بدن او نجس شود، یا بفهمد لباس یا بدن او نجس شده است امّا نداند همان موقع نجس شده یا از قبل نجس بوده، چنانچه آب در دسترس اوست و آب کشیدن بدن یا لباس یا عوض کردن آن نماز را به هم نمى زند باید همان موقع آن را آب بکشد، یا عوض کند، سپس نماز را ادامه دهد و اگر ممکن نیست باید نماز را بشکند و با بدن و لباس پاک نماز بخواند و این در صورتى است که وقت تنگ نباشد و الاّ با همان حال نماز مى خواند و صحیح است.

مسأله 739ـ کسى که بعد از نماز بفهمد بدن یا لباسش نجس بوده نمازش صحیح است، خواه در وقت باشد یا بعد از وقت.

مسأله 740ـ هرگاه لباس یا بدن نجس بوده و آن را آب بکشد و یقین به پاکى آن پیدا کند و نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد هنوز پاک نشده است، نماز او صحیح است و براى نمازهاى بعد باید آن را پاک کند.

مسأله 741ـ هرگاه در لباس خود خونى ببیند و یقین کند که به مقدار کمتر از درهم است و یا خون زخم و دمل است که براى نماز اشکال ندارد و با آن نماز بخواند، بعد بفهمد خون بیش از مقدار درهم بوده، یا خون از غیر زخم و دمل است نمازش صحیح است.

مسأله 742ـ هرگاه نجس بودن چیزى را فراموش کند و بدن یا لباسش با رطوبت به آن ملاقات کند و نماز بخواند بعد یادش بیاید نماز او صحیح است، ولى اگر بدنش با رطوبت به چیزى که نجس بودن آن را فراموش کرده ملاقات کند و بدون آن که خود را آب بکشد، غسل کند، غسل و نمازش باطل است.

مسأله 743ـ کسى که یک لباس بیشتر ندارد هرگاه بدن و لباس او هر دو نجس شود و به اندازه آب کشیدن یکى از آن دو بیشتر آب ندارد احتیاط واجب آن است که بدن را آب بکشد و نماز را با همان لباس نجس بخواند، ولى اگر نجاست لباس شدید تر باشد (مثلاً نجاستش از بول باشد که باید آن را با آب قلیل دو مرتبه شست و نجاست بدن مثلاً از خون باشد که یک مرتبه شستن کافى است) احتیاط واجب آن است که لباس را بشوید و با نجاست بدن نماز را بخواند.

مسأله 744ـ هرگاه کسى غیر از لباس نجس لباس دیگرى در اختیار ندارد واحتمال نمى دهد تا آخر وقت لباس پاک پیدا کند باید با همان لباس نماز بخواند.

مسأله 745ـ کسى که دو لباس دارد و مى داند یکى از آن دو نجس است امّا نمى داندکدامیک از آنهاست با هیچ کدام نمى تواند نماز بخواند و باید هر دو را آب بکشد و اگر توانایى بر این کار نداشته باشد بایددو نماز جداگانه با آن دو لباس بخواند.

شرط دوّم - غصبى نبودن

مسأله 746ـ لباس نمازگزار بنابر احتیاط واجب باید مباح باشد و اگر عمداً در لباس غصبى نماز بخواند حتّى اگر نخ یا دکمه آن غصبى باشد نماز را اعاده کند، ولى اگر نمى دانست غصبى است و با آن نماز خواند نمازش صحیح است، همچنین اگر قبلاً مى دانسته غصبى است و بعد فراموش کرده، مگر این که غاصب خود نمازگزار باشد، به این معنى که چیزى را غصب کرده و بعد فراموش نموده و با آن نماز خوانده است در اینجا احتیاط واجب آن است که اعاده نماید.

مسأله 747ـ چنانچه در اثناء نماز متوجّه شود که لباس او غصبى است اگر چیز دیگرى که عورت او را بپوشاند در تن دارد باید لباس غصبى را بیرون آورد و نماز را ادامه دهد و اگر چیز دیگرى در تن ندارد نماز را بشکند و با لباس غیر غصبى نماز بخواند.

مسأله 748ـ اگر کسى براى حفظ جان خود با لباس غصبى نماز بخواند نمازش صحیح است، همچنین اگر براى حفظ آن لباس از دستبرد دزد و مانند آن، آن را بپوشد، نمازش درست است.

مسأله 749ـ اگر با پولى که خمس یا زکات آن را نداده لباس بخرد، نماز در آن لباس اشکال دارد، همچنین اگر لباسى را نسیه بخرد امّا در موقع معامله قصدش این باشد که از پولى که خمس یا زکات آن را نداده بدهى خود را بدهد یا اصلاً بدهى خود را ندهد نمازش اشکال دارد.

شرط سوم ـ از اجزاء مردار نباشد

مسأله 750ـ لباس نمازگزار باید از اجزاء حیوان مرده اى که خون جهنده دارد نباشد، بلکه احتیاط واجب آن است که از اجزاى حیوانهاى مرده دیگر که خون جهنده ندارند (مانند ماهى و مار) نیز اجتناب کند.

مسأله 751ـ نمازگزار باید از اجزاى مردار چیزى همراه نداشته باشد هرچند به صورت لباس هم نباشد امّا اجزایى که مانند مو و پشم بى روح است مانعى ندارد، مثلاً مى توان از مو و پشم مردار حلال گوشت لباس تهیّه کرد و با آن نماز خواند.

مسأله 752ـ با لباسهاى چرمى که از بازار مسلمانان تهیّه مى شود مى توان نماز خواند هرچند شک داشته باشد که از حیوانى است که ذبح شرعى شده یا نه، امّا اگر یقین داشته باشد که چرم را از ممالک غیر اسلامى آورده اند و فروشنده یک انسان لاابالى است که درباره آن تحقیق نکرده نماز با آن جایز نیست و اگر نداند چرم از بلاد اسلامى است یا غیر بلاد اسلامى اشکالى ندارد.

شرط چهارم ـ از حیوان حرام گوشت نباشد

مسأله 753ـ لباس نمازگزار باید ازحیوان حرام گوشت نباشد، حتّى اگر مویى ازآن همراه نمازگزار باشد اشکال دارد.

مسأله 754ـ هرگاه آب دهان یا بینى یا رطوبت دیگرى از حیوان حرام گوشت (مانند گربه) در بدن یا لباس نمازگزار باشد مادام که عین آن برطرف نشده نماز با آن اشکال دارد، امّا اگر خشک شود و عین آن برطرف گردد نماز صحیح است.

مسأله 755ـ بودن مو یا عرق یا آب دهان انسانى در بدن یا لباس انسانى دیگر براى نماز او اشکال ندارد.

مسأله 756ـ اگر مروارید یا موم همراه نمازگزار باشد براى نماز او اشکالى ندارد ولى نماز خواندن با دکمه صدف که از حیوان حرام گوشت گرفته مى شود مشکل است.

مسأله 757ـ اگر شک داشته باشد که لباس از پشم و کرک و موى حیوان حلال گوشت است یا حرام گوشت، نماز با آن صحیح است، خواه در داخل تهیّه شده باشد یا در خارج.

مسأله 758ـ این ایّام چرمهاى مصنوعى را به وسیله مواد پلاستیکى و مانند
آن مى سازند نماز خواندن با آن اشکالى ندارد و هرگاه شک کند که چیزى چرم مصنوعى است یا چرم واقعى یا از حیوان حرام گوشت، یا حیوان مرده، آن هم اشکالى ندارد.

مسأله 759ـ بنابر احتیاط واجب باید از پوست خز و سنجاب در نماز اجتناب کرد.

شرط پنجم ـ طلابافت نباشد

مسأله 760ـ نماز خواندن با لباس طلا بافت براى مردان جایز نیست و نماز را باطل مى کند، ولى براى زنان در صورتى که اسراف نباشد اشکالى ندارد، در غیر حال نماز نیز پوشیدن چنین لباسى براى مردان حرام است.

مسأله 761ـ زینت طلا مانند انگشتر طلا و یا ساعت مچى طلا و مانند آن براى مردان حرام است و نماز با آن نیز باطل است و احتیاط واجب آن است که از استعمال عینک طلا نیز خوددارى شود ولى همه اینها براى زنان در نماز و غیر نماز جایز است.

مسأله 762ـ دندان طلا اگر در جلو باشد و جنبه زینت داشته باشد براى مردان چه در نماز و چه در غیر نماز اشکال دارد، مگر این که ناچار باشند.

شرط ششم ـ از ابریشم خالص نباشد

مسأله 763ـ پوشیدن لباس از ابریشم خالص براى مردان حرام است، حتّى عرقچین و بند شلوار و نماز با آن باطل است، حتّى آستر لباس نیز نباید از ابریشم خالص باشد، امّا براى زنان همه اینها چه در حال نماز و چه در غیر نماز جایز است.

مسأله 764ـ لباسى که معلوم نیست از ابریشم خالص است یا چیز دیگر پوشیدن آن اشکال ندارد و نماز با آن صحیح است.

مسأله 765ـ اگر دستمال ابریشمى و مانند آن در جیب مرد باشد حرام نیست و نماز را باطل نمى کند.

مسأله 766ـ هرگاه لباس مخلوط از ابریشم و غیر آن باشد اشکالى براى هیچ کس ندارد، امّا اگر غیر ابریشم بقدرى کم باشدکه به حساب نیاید براى مرد جایز نیست.

مسأله 767ـ در حال اضطرار و ناچارى پوشیدن لباس ابریشمى خالص و طلا بافت یا غصبى و یا لباسى که از مردار تهیّه شده مانعى ندارد و مى تواند با آن نماز بخواند.

 مسأله 768ـ اگر غیر از لباس نجس و ابریشمى و طلا بافت یا لباسى که از مردار یا حیوان حرام گوشت تهیّه شده لباس دیگرى ندارد باید با همان نماز بخواند، ولى اگر لباس او منحصر به غصبى است و مى تواند برهنه نماز بخواند باید به دستورى که براى برهنگان گفته شد عمل کند.

مسأله 769ـ هرگاه لباسى که نماز در آن جایز است در اختیار ندارد اگر مى تواند باید بخرد یا کرایه کند واگر دیگرى به او ببخشد یا عاریه دهد چنانچه منّت و ناراحتى زیادى نداشته باشد باید قبول کند.

مسأله 770ـ بنابر احتیاط واجب باید انسان از پوشیدن لباس شهرت خوددارى کند، منظور از لباس شهرت لباسى است که جنبه ریاکارى دارد و مى خواهد به وسیله آن مثلاً به زهد و ترک دنیا مشهور شود، خواه از جهت پارچه یا رنگ آن باشد یا دوخت آن، امّا اگر واقعا قصدش ساده پوشیدن است و جنبه ریا کارى ندارد نه تنها جایز است بلکه عملى است شایسته و اگر کسى با لباس شهرت نماز بخواند نماز او باطل نیست.

مسأله 771ـ پوشیدن لباسى که مایه هتک و بى آبرویى انسان یا منشأ فساد مى شود اشکال دارد.

مسأله 772ـ احتیاط آن است که مرد لباس مخصوص زنان و زن لباس مخصوص مردان را نپوشد، ولى نماز با آن اشکال ندارد.

مسأله 773ـ کسى که باید خوابیده نماز بخواند هرگاه برهنه باشد، بنابر احتیاط واجب باید لحاف یا تشک او نجس یا ابریشم خالص و مانند آن که در بالا گفته شد نباشد، مگر در حالت اضطرار.

مواردى که نجس بودن لباس یا بدن نمازگزار جایز است

مسأله 774ـ در شش صورت اگر بدن یا لباس نمازگزار نجس باشد نماز او صحیح است:

1ـ در جایى که به واسطه زخم یا جراحت و دمل، لباس یا بدن به خون آلوده شده باشد.

2ـ در جایى که خون موجود در لباس کمتر از درهم باشد (درهم تقریباً به اندازه یک «بند انگشت» اشاره است).

3ـ هرگاه لباسهاى کوچک مانند جوراب و عرقچین او نجس باشد.

4ـ محمول متنجّس.

5ـ لباس زنى که پرستار بچّه است.

6ـ در جایى که ناچار است با بدن یا لباس نجس نماز بخواند. شرح اینها در مسائل آینده خواهد آمد.

مسأله 775ـ اوّل هرگاه در بدن یا لباس نمازگزار خون زخم یا جراحت یا دمل باشد اگر به گونه اى است که آب کشیدن بدن یا لباس، کار مشکلى است تا وقتى که زخم یا جراحت و دمل خوب نشده مى تواند با آن نماز بخواند، همچنین است چرکى که با خون بیرون مى آید، یا دوایى که روى زخم مى گذارند و نجس مى شود، ولى اگر زخم بزودى خوب مى شود و شستن خون آن از لباس یا بدن آسان است باید آن را آب کشد.

مسأله 776ـ جایى از لباس یا بدن که با زخم فاصله دارد اگر با آن نجس
شود باید آن را آب بکشد، مگر جاهایى که معمولاً خون از زخم به آنجا
سرایت مى کند.

مسأله 777ـ هرگاه به آسانى مى تواند زخم را پانسمان کند و از سرایت خون به سایر بدن یا لباس جلوگیرى کند باید این کار را انجام دهد.

مسأله 778ـ هرگاه زخم داخل بینى یا دهان باشد و خونى از آن به بدن یا لباس رسد احتیاط واجب آن است که با آن نماز نخواند، خون بواسیر نیز اگر از داخل بدن باشد همین حکم را دارد.

مسأله 779ـ کسى که بدنش زخم است اگر در لباس یا بدن خود خونى ببیند و نداند از آن زخم است یا خون دیگر نماز خواندن با آن مشکل است.

مسأله 780ـ اگر چند زخم در بدن وجود دارد و بطورى نزدیک هم است که یک زخم حساب مى شود تا وقتى که همه خوب نشده است نماز خواندن با آنها اشکال ندارد، ولى اگر به اندازه اى از هم دور است که هر کدام یک زخم حساب مى شود، هر کدام خوب شود باید بدن و لباس را از خون آن آب بکشد.

مسأله 781ـ دوم از موارد عفو، خون کمتر از درهم است که در لباس نمازگزار باشد، نماز خواندن با آن جایز است به شرط این که از خون حیض یا نفاس و استحاضه و خون سگ و خوک و مردار و خون حیوان حرام گوشت و همچنین خون کافر نباشد(بنابر احتیاط واجب).

مسأله 782ـ هرگاه خون در چند جاى لباس پراکنده باشد اگر مجموع آن کمتر از درهم است براى نماز ضررى ندارد، ولى خونى که بر بدن است به هر مقدار باشد بنابر احتیاط واجب باید آن را شست.

مسأله 783ـ هرگاه لباس داراى آستر است اگر خون به آستر نیز سرایت کند هر کدام خون جداگانه اى حساب مى شود، ولى در پارچه اگر زیاد ضخیم نباشد و از یک طرف به طرف دیگر سرایت کند، پشت و روى آن یکى محسوب مى شود.

مسأله 784ـ خونى که کمتر از مقدار درهم است هرگاه بدون شستن از لباس زایل شود جاى آن نجس است، ولى براى نماز اشکالى ندارد.

مسأله 785ـ اگر خونى که در لباس است کمتر از درهم باشد و نجاست دیگرى مانند بول روى آن بریزد نماز خواندن با آن جایز نیست.

مسأله 786ـ سوم از موارد عفو، لباسهاى کوچک نمازگزار است، مانند عرقچین و جورابى که نمى توان با آن عورت را پوشانید، اگر نجس باشد نماز با آنها صحیح است و همچنین انگشتر و عینک که نجس شده است.

مسأله 787ـ چهارم، هرگاه دستمال یا لباس نجسى که مى توان با آن عورت را پوشانید در جیب نمازگزار باشد نماز او صحیح است و همچنین سایر اشیاء نجس، ولى احتیاط مستحب اجتناب از آن است.

مسأله 788ـ پنجم، زنى که پرستار بچّه است و نمى تواند براى نماز به آسانى لباس طاهر تهیّه کند، هرگاه در شبانه روز یک مرتبه لباس خود را بشوید مى تواند با آن نماز بخواند، هرچند لباسش با بول بچّه نجس شود، ولى احتیاط آن است که لباس خود را براى اوّلین نمازى که به جا مى آورد آب بکشد.

مسأله 789ـ هرگاه بتواند با وسایلى (مثلاً با پوشکهاى معمولى) جلو سرایت نجاست بچّه را بگیرد باید چنین کند و نیز اگر لباسهاى متعدد دارد باید از لباس پاک استفاده کند.

مستحبّات و مکروهات لباس نمازگزار

مسأله 790ـ چند چیز در لباس نمازگزار به امید ثواب مطلوب است، از آن جمله: پوشیدن لباس سفید و پاکیزه ترین لباسها و استعمال بوى خوش و انگشتر عقیق به دست کردن.

مسأله 791ـ ترک چند چیز در لباس نمازگزار به امید ثواب مطلوب است از جمله: پوشیدن لباس سیاه (مگر در مورد تعظیم شعائر، چادر، عبا، و عمّامه سادات) و لباس کثیف و تنگ و لباس کسى که از نجاست پرهیز نمى کند، مخصوصاً لباس شرابخوار و باز بودن دکمه هاى لباس و پوشیدن لباسى که نقش صورت دارد و همچنین انگشترى که روى آن صورت انسان یا حیوانى نقش شده است.

منبع : رساله توضیح المسائل آیت الله مکارم شیرازی (مد ظله العالی)