ستون

 

نویسنده: سیدحسین خادمیان

 

اگرچه در فضای زیستن، بیشتر انسان ها به ظواهر و مادیات توجه دارند، ولی با کمی تأمل و درنگ ، به روشنی مشخص خواهد شد، آن چه در رتبه ای از اهمیت خاص، برای هر انسان آگاه و یا حتی کم توجه قرار دارد، مسأله معنویت و بعدروحانی زندگانی می باشدو صدالبته این انعطاف به سوی ضلع معنوی و بعد روحانی ، یک تأثیرگیری از سوی فطرت انسانی است. بنابراین باید گفت: «معنویت اصلی ترین ضلع حیات انسان است». به طور مثال، محبت آدمی به همنوع خود، بغض انسان از دشمن خویش، میل به زیبایی و ... همه این ها گزینه های برتر هر شخص ، با هر عقیده و سلیقه فکری و ملی است.

 

به همین علت امور معنوی و روحانی ، در فضای حیات آدمی نه محو می شودو نه کم رنگ خواهد شد؛ بلکه مورد انحطاط و یا اشباع کاذب قرار خواهد گرفت. به بیان دیگر، آن چه سبب گریز از راه صحیح پرداختن به امور معنوی و روحانی می شود، ناتوانی انسان از درک و دریافت لطایف راهبردی و راهکارهای درست ارضای معنوی؛ احساس عدم شناخت از امور روحانی و حتی سستی در اندیشه در آن امور است. زیرا ارتباط محسوس و نزدیک با صنعت و وسایل تکنیکی و... به تدریج و آرام، انسان را به تن آسایی و سستی می کشاند و او را به امور ماشینی عادت می دهد و از پرداختن به مسائل مهم حیات دور می کند.

 

    این رفاه طلبی کاذب و تن آسایی مخرب ، حرکت در راه صحیح امور معنوی را کند و اعتبار و ارزش اجرای آن را دستخوش تحریف خواهدکرد و چه بسا به پذیرش جایگزین مخرب آن بینجامد، که در این صورت انسان متفکر و فعال به موجودی شبیه زنده که فقط تماشاگر فعل وانفعال و نقل و انتقال طبیعت و محیط است ، تبدیل می شود و آن گاه که در مسائل مادی چنین می شود، در امور معنوی جای هیچ پرسش و تعجبی نمی ماند.

 

    یکی از نمونه های این حالت نگران کننده، عملکرد بسیاری از دانش آموزان و فرزندان ما است که به جای نشستن و فعال ساختن قوه تعقل و تفکر، برای حل مسائل ریاضی ، به سرعت این خواسته فکری، یعنی برای مثال رسیدن به پاسخ مسأله ؟= ???*??? را با ماشین حساب حل می کنند و نمی دانند در فضای زندگی فقط رسیدن به جواب مهم نیست؛ بلکه چگونگی رسیدن هم اهمیت دارد، زیرا جوابی که قوه تفکر و تلاش را می خشکاند، جواب نیست، زهر کشنده است. نمونه دیگر این که برای مثال فرزند ما برای دریافت مضامین متون علمی و ادبی از کتاب به اصطلاح کمک درسی بهره گرفته و زحمت تفکر و پرسش و دریافت ازمعلم را به خود نمی دهد و اگر در این مسیر کوششی داشته باشد، فقط حفظ طوطی وار آن مطالب است و این در حالی است که ذهن با معنای آن بیگانه است.

 

    این مشکل، امروز آن قدر وسعت یافته است که شاید بتوان گفت اصلی ترین دغدغه والدین و مربیان شده است.

 

    گریز از راهکارهای اصلی ادراک و ارضای معنویات در درون خود هم به ? بخش مهم و با اهمیت تر تقسیم می شود. برای مثال می توان این گونه گفت : ارضا و ادراک غلط مسأله علمی اگرچه خطری بزرگ است اما به اندازه ارضای مسأله محبت و دوست داشتن از راه غلط؛ خطرناک و حزن آور نیست. اگر کودک و نوجوان ما مسأله ای علمی را از راه تقلب حل کند، زشت است اما نه به اندازه یافتن دوست ناباب.

 

    به همین ترتیب است امور معنوی که به ترسیم ماهیت و کیفیت زندگی فرزند در دوره های متفاوت و در مسئولیت های مختلف زندگی مربوط می شود؛ نظیر دوران جوانی ، میانسالی و کهنسالی، مسئولیت همسرداری، تربیت فرزند، مشاغل اجتماعی و ...

 

    مسأله معنویت دینی هم از همین مقولات پراهمیت است. زیرا دین که «ارائه برنامه جامع برای سعادت مادی و معنوی است »، در صورت حضور جامع و کامل در زندگی ، موجب آرامش و عزت فردی و اجتماعی و بهترین ضامن انجام وظایف و تکالیف و سبب حفظ جان و آبروی انسان و عامل اراده و کنترل امیال و آرزوها و موجب تحکیم و تشدید روابط صحیح و تمیز آن از ارتباط غلط و موجب قوت قانون و حقوق فرد و اجتماع و رشد جامعه و حفظ فرهنگ می گردد.

 

 

 

 

 

    ظهور و حضور دین و جریان آن در متن زندگی ، نمادها و قالب هایی دارد که به موجب آن دین زنده و تعالی دهنده، از دین نمادین و فقط تسکین دهنده، تشخیص داده می شود. دینی که در شبانه روز پیروانش را به ارتباط با خالق هستی دعوت می کند و آداب و دستورات لطیف و حکیمانه ای برای این ارتباط تبیین می کند ، با دینی که پیرو خود را در طول روز و هفته رها می کند، تفاوتی بس عمیق دارد. در مکتب اسلام پیرو در همه ابعاد زندگی مورد حمایت و هدایت است. اسلام مکتبی نیست که مرید خود را سرگردان رها کند. این آئین در همه موارد بهترین ها را به انسان پیشنهاد می دهد. برای مثال در اسلام آب خوردن، لباس پوشیدن ، حرف زدن، نگاه کردن، خوابیدن ، کفش به پا کردن، حکومت، اقتصاد و ... هرکدام بیش از صدها حکم هدایت گر دارد.

 

    پس این مکتب دغدغه تعالی پیرو را دارد که چنین فضایی را طراحی می کند. یکی از محورهای رشد و تعالی ارضای معنوی در اسلام ، مسأله اقامه نماز است. نماز یعنی حضور در برابر خالق و یافتن اهداف حضور انسان در دایره هستی و دریافت محورهای حقیقی چگونه زندگی کردن، که همه این ظرایف با دقت درکلمات و حرکات نماز روشن می شود.

 

    این که در آغاز نماز می گوییم «الله اکبر» یعنی ای انسان جز خالق، چیز دیگری برتر نیست، پس مراقب باش سرمایه بی همتای انسانیت خود را با غفلت از این حقیقت، به امور پست و حقیر واگذار نکنی.

 

    متن نماز توکل و تحرک را تعلیم ویأس و سکون را تقبیح می کند و راه درست را تبیین و بی راهه های مجازی را مسدود می سازد. رکوع آن فروتنی در برابر حقیقت ها و قیام آن ایستادگی در مقابل باطل را آموزش می دهد و ...

 

    نگارنده بر پایه چنین تصوری مقاله حاضر را که محورهای آن متوجه نحوه راهکارهای مناسب به منظور جذب بیشتر خانواده به اقامه نماز است ، تنظیم کرده و امید دارد که بتواند قدم به قدم، حقیقت خواهان را یاری کند تا توانایی رسیدن به لطایف نماز و اقامه آن را به کمک اندیشه دریابند و علاوه بر بهره مندی از لذت نجوای خالق از کارآمدی های نماز برای از بین بردن ناهنجاری های اخلاقی و رفتاری و ... لذت ببرند و یقین دارد لذتی که در پرتو دریافت حقیقت فکری حاصل شود، خود انگیزه برای ادامه کار است.

 

    * راهکارهای مناسب برای جذب

 

     اندیشمندی؟

 

    انسان با ترکیب خاصی که از آن برخوردار است ، به پاره ای از ادراکات بدیهی و اولیه دست می یابد. اما حقایق دیگری هم در عالم هست که برای فهم آن نیاز به تکاپوی فکری است و این در مسائل معنوی نمود بیشتری دارد. برای همین است که قرآن کریم به

 

    پیامبر اکرم (ص) سفارش می کند: اول آموزش بعد تزکیه (عمل) کتاب و حکمت را به آنان آموزش ده و آن گاه پاکشان ساز.

 

    برای جذب بیشتر خانواده ها و افراد به نماز باید آنان را تشویق به تفکر در باره علت وجوب، کیفیت، آداب و نتیجه اقامه یا ترک نماز، کرد. اگر بتوانیم خانواده ها و افراد را به تفکر در چرایی وضع و وجوب نماز تشویق کنیم، آن گاه پاسخ به این پرسش که چرا نماز باید باشد، آنان را برای اقامه نماز عاقلانه، علاقه مند و حتی پایبند می کند. اگرتک تک افراد خانواده به این موضوع فکر کنند که چرا اسلام دعوت به اقامه نمازکرده است، برای یافتن پاسخ این پرسش، به مراحل عقلانی رجوع می کنند و به خوبی می دانیم انسان نسبت به ره آورد عقل کرنش خاصی دارد و به سختی و به ندرت پیش می آید که به دستور ثابت شده عقل پشت کند. یکی ازمهم ترین اثرات این روش این است که افراد خانواده برای به دست آوردن پاسخ، به مشورت علمی با یکدیگر می پردازند و این امر ضمن این که جمع را به واقعیت نماز، همزمان نزدیک می کند، به طور غیرمستقیم یک نوع تبلیغ نیکی هم می باشد. بنابراین نخستین راهکار جذب، جریان بسترسازی اندیشمندی درباره چرایی لزوم نماز از سوی اسلام است.

 

   خودآگاهی؟

 

    انسان یگانه موجودی است که بر خویشتن خویش آگاه است، می تواند از خود جداشده، آن را بررسی و ارزیابی کند و بشناسد. انسانی که اسیر تحمیل های محیط نیست، می تواند آنها را بررسی و اشراف و آگاهی پیداکند. این توان به سزایی در خودیابی (ضد از خود بیگانگی که ریشه همه بیماری های روانی است) دارد.

 

    اساساً منطق اسلام این است که چنین شناختی، توان این را دارد که بلافاصله ما را به شناخت حقیقی برساند و این یک دستورالعمل اساسی است که هرگاه انسان بخواهد پرورش دهنده راستین خود را بیابد، باید خویشتن را به خوبی بشناسد.

 

    گم کردن مربی راستین، نشانه گم کردن خویشتن است و گم کردن خویشتن، علامت گم کردن مربی است. اگر والدین در این بعد وارد نشوند، فرزندان زیر تربیت و مدیریت آنها افرادی اسیر بافته های غیرعقلانی، عقب مانده و... می شوند. پس بر والدین واجب است تا با روش هایی مثل تبیین توانایی های انسان، پیشینه علمی و فرهنگی ملت ها، خطر دنباله روی از اغیار و غیره، خودآگاهی ملی را تقویت و تثبیت کنند.

 

    اگر والدین برای فرزندان این واقعیت را محقق سازند که به وسیله نماز می توان بهترین بررسی و ارزیابی را از خویشتن خویش داشت و خود را با آن ارزیابی کرد و به خودآگاهی، که خواسته همه آدمیان است، رسید. آن گاه همه اعضای خانواده به نماز، با دید خودآگاهی و خودشناسی می نگرند. به همین علت در آیات و روایات اسلامی، نماز معراج مؤمن و عامل بازدارنده از زشتی و محرک کارهای پسندیده معرفی شده است.

 

    والدین اگر به فرزندان این شناخت را بدهند که اگر انسان خود را نشناسد، شخصی اسیر بافته های دیگران، عقب مانده و بلاتکلیف و سرگردان خواهدشد و آدمی باید به این مهم دست یابد و رسیدن به این مسأله باید از راه های صحیح صورت گیرد و یکی از صحیح ترین راه های خودشناسی و خودآگاهی، نماز است، کودک کنجکاو که کشف خودی خودش، برای او از همه چیز مهمتر است. به سوی نماز جذب می شود.

 

منبع: روزنامه ایران - شماره 3765 - مورخ 28/7/86 - صفحه 15

 

 

           

عناوین موضوعات

  صفحه اولاخبارمعرفی مرکزبانک نماز اثارواسرار نمازآداب نمازروایات نمازآیات نمازنماز اولیاء وابرارمناسبتهانماز و خانوادهشیوه‌های دعوتسایت های اسلامیپرسش وپاسخ نمازکتابشناسی نمازداستان های نماز اخبار مرکزاحکام نمازاشعار نمازمسجدرادیو اینترنتی آموزش نمازگالریدفتر میهمانانتماس با ماجستجومدیریت

بانک نماز

» کتاب شناسی نماز

» نرم افزار

» مقالات

کتابشناسی نماز

» کتاب شناسی نماز

» کتابشناسی نماز2

» متن کامل تفسیر نور به صورت PDF

» حضور قلب در نماز

داستان های نماز

» داستان های از نماز

» داستان های زیبا در باره نماز

» داستانهاى شیرین از نماز شب

» شیرین‌ترین نمازی که خواندم این است

احکام نماز

» احکام وضو

» احکام تیمّم

» احکام نماز میّت

» دستور نماز عید فطر و قربان

اشعار نماز

» وضو

» شعر افعال نماز

» بشتابید -بشتابید ثبت نام شروع شد

» شعر تیمم

رادیو اینترنتی

» رادیو شیعه

» رادیو معارف

» رادیوقران

قسمت اداری

نام کاربری :

رمز عبور :

رمز عبور خود را فراموش کرده اید؟



خبرنامه

 

اشتراک             قطع اشتراک

 RSS

مرکزتخصصی نماز مطالب جدید واطلاع رسانی خود رادرسایت: nama